انسان را «موجودی اجتماعی» گفته اند که دارای قوه عقل است ومی تواند تجربه کند ، چیزی که دیگر موجودات زنده از داشتنش ناتوانند .

انسان تجربه گرا درمسیر رشد وبالندگی اش  ممکن است اشتباه کند واصولا" همین اشتباهات است که به او تجربه می آموزد ،به گفته یکی از متفکران : «تجربه نامی است که افراد بر اشتباهات خود می گذارند » اگر به آدمی فرصت اشتباه کردن داده نشود( اشتباهاتی که قابل جبران باشند) آیا می تواند تجربه کند ودر مسیر «شدن » گام بر دارد ؟

ادیان برای اشتباهات مادی ومعنوی یا به تعبیری آنچه حقوق انسانها و حق الهی گفته می شود از واژه « گناه» استفاده کرده اند بنابراین «گناه» اشتباهی است که به تضییع حقوق انسانها ویا حق الهی منجر می شود . آدمی ممکن است برای منافع شخصی ویا لذت فردی کوتاه مدت یا درازمدت خود به اشتباهی دست بزند که منجر به ضایع شدن حقوق انسانهاو یا حقوق الهی بینجامد  در آن لحظه ویا بعد از آن چه باید کرد ؟

جبران حقوق انسانها شاید راه بازگشت به مسیر درست باشد به طور مثال اگر کسی اموال کسی را غارت کرد و دزدید باید در جبران ضرری که وارد کرده بکوشد در این صورت او «توبه » کرده است . توبه پشیمان شدن از رفتار یا گفتار ویاکردار ناپسندی است که فاعل آن توبه قصد جبران دارد . اما حقوق الهی چه می شود؟اگر کسی حقوق الهی را نادیده گیرد و عمدا"یاسهوا" متعرض این حقوق شود چه باید بکند تادرمسیر درست قرارگیرد؟راه جبران این حقوق چیست ؟ آیا اگر این گناه را نوعی اشتباه بدانیم که بنده ای درمسیر رشد وبالندگی اش مرتکب شده تعبیر درستی کرده ایم ؟ آیا تکرارنکردن آن گناه توبه به حساب می آید ؟